In Snijders&Rockoxhuis, in de doorgang tussen Waschhuis en Keuken (uit Sint-Jacobskerk)

Daarop bracht Andreas zijn broeder Simon bij Jezus. Jezus richtte zijn blik op hem en zei: ‘Jij bent Simon, de zoon van Johannes; voortaan zul je Kefas heten’ (Dat betekent: rots).

Kijk, kijk!
Bij dit schilderij van Jordaens willen we met jou als toeschouwer een oefening in kijken maken.

Werp eerst een algemene blik op het voorgestelde tafereel over de roeping van Petrus.

Geplaatst in het midden van de compositie en letterlijk in het volle licht: het is direct duidelijk wie de twee hoofdpersonages zijn. Jezus, ‘het Licht van de wereld’ staat geheel in het zonnetje terwijl ook Petrus’ blote borst wordt geaccentueerd.

De sleutel om vele barokkunst te begrijpen is, bekijk het als ‘een toneelstuk’.

Plaats: het hele tafereel speelt zich af aan het Meer van Galilea (maar het zijn wel echt Vlaamse vissers met hun krachtige koppen).

Tijd: in de ochtend want de visvangst gebeurt ’s nachts.

Handeling: volg de acteurs in hun gebarentaal; de open, uitnodigende handen van Jezus in zijn gewaad; de handen van Petrus die zijn mooie vangst nog niet lost, voorlopig. De ontmoeting is geregeld door zijn broer Andreas, die met een hand in de zij en één voor zijn middel, het vervolg afwacht en zelf al geen visserstenue meer draagt.

De andere personages op de achtergrond zijn veeleer schetsmatig. Ze staan dicht opeen en bieden ook geen doorkijk op een landschap, behalve het vissersbootje op de meeroever aan de linkerrand.

Het is niet een schaduweffect, maar de compositie die zorgt voor diepte. De geknielde man links en vooral de zittende figuur op de rechterzijde, die een sok droogt boven een vuurtje, zijn twee repoussoirfiguren. De laatste is de acteur met wie het toekijkende publiek uitgenodigd wordt zich te identificeren; het helpt dat deze personages ‘naar het leven’ uitgebeeld zijn

Bekijk hem dus eerst, bekijk dan samen met hem het duo Petrus-Jezus. Kijk nu naar de ogen en trek een denkbeeldige lijn tussen de Heer Jezus en zijn apostel.

Voor een juist begrip heb je de verwijzing naar een Bijbeltekst nodig, namelijk die over de eerste face-to-face tussen beide hoofdpersonen.

We hebben voor jou het corresponderende vers uit Johannes hoofdstuk 1, vers 41-42 opgezocht:

Meteen zocht Andreas zijn broer Simon op … en hij nam hem mee naar Jezus. Jezus keek hem aan en zei: “Jij bent Simon, de zoon van Johannes, maar voortaan zul je Kefas heten”. (Dat is Petrus, rots).

“Jezus keek hem aan en zei”: vind je ook niet dat juist die kruising van blikken, die visuele dialoog, mekaar in de ogen kijken en persoonlijk geraakt worden, de kracht uitmaakt van dit schilderij?

Beeld je in dat dit werk in een privé-interieur hangt, bijvoorbeeld als schouwstuk, waar je naar op‑kijkt want zo begrijp je welke perspectief de schilder je aanbiedt. Dit toont tegelijk aan dat Jordaens ook voor welgestelde burgers schilderijen op groot formaat leverde; hier zou het om tapijtkoopman Michiel Wauters gaan.

Hij schilderde dit in 1616-1617 op zijn 23^e, nog maar een jaar master (vrijmeester) in de Sint-Lucasgilde. In zijn composities zal je merken dat hij, zeker in zijn beginjaren, nog worstelt om los te komen van de traditionele voorstelling waarbij hoofden op gelijke hoogte staan; hij laat zijn personages op een rij staan en werkt ze minder uit in de diepte.

Route Noord: tegenover het Snijders&Rockoxhuis ga je door de Ambtmanstraat naar de Mutsaardstraat, op het pleintje voor de Academie.