De Predikerinnen hebben vader François Van Dyck tot zijn dood in 1622 verpleegd; wegens die toewijding met “seeker vrinschappen ende getrouwicheden” vervult zijn zoon Antoon de wilsbeschikking aan de zusters een schilderij te schenken.

Minderbroedersrui – Minderbroedersstraat en om de hoek, nog Predikerinnenstraat: wat al ordes! Wat blijft ervan over?

Welnu: heel wat meer dan je zou denken. Waar staan we hier: aan de Ingangspoort van de Academie voor Schone Kunsten, thans een afdeling van de Antwerpse Universiteit. Deze poort biedt je een vaag zicht op een groot gebouw, zonder veel karakter, oorspronkelijk en tot 1797 de kloosterkerk van de minderbroeders. In de kerk hingen tenminste vijf schilderijen van Rubens en ettelijke door Van Dyck en andere Antwerpse meesters gemaakt.

Voor eerstgenoemde, was het niet toevallig de opdracht die hij gekregen had van zijn mecenas en vriend, Nicolaas Rockox, bij wie we zo net te gast waren: de triptiek ‘Christus toont zijn wonden’, vandaag in KMSKA. Drie andere zijn ook nog van de minderbroederskerk in het KMSKA terechtgekomen: ‘De Lanssteek’ van Rubens en/of Van Dyck, het schilderij op breed formaat ‘Nood Gods’ van Van Dyck, en het daarbij horende ‘Portret van Abt Scaglia’.

Het was het in deze straat dat Anthony Van Dyck zijn woonst en allereerste eigen atelier had; zoals alle huizen, droeg het een naam: ‘De Dom van Keulen’. Die naam komt zo dadelijk nog terug aan bod.

Om je in die vroegere baroktijden te verplaatsen, kan je best even kijken naar huisnummers 30 en 32.

Het rechtse, nr. 30, heet ‘De Draeck’ en wordt gedateerd omstreeks 1628; dat kan dus een gevel zijn die Anthony zelf heeft zien bouwen. De egaal grijze bekleding misleidt je niet door veel decoratie en illustreert daarmee hoe uit de stijlvolle renaissance de overgang naar barok plaatsvindt.

Dat is bij huisnummer 32, ‘Van den Kerckhoven’ al een volgend zwierig stadium, als periode denkt men aan het derde kwart van de 17^e eeuw. De decoratie toont hoe Rubens en Jordaens met hùn huizen influencers geworden waren; zoals bij hun schilderijen is de gevel helemaal opgevuld met versiering.

We volgens ons parcours door het smalle en hoekige Predikerinnenstraatje. Die vrouwelijke Dominicanessen waren op de vlucht vanuit Temse en huurden eerst de ‘Dom van Keulen’, Indien er géén tweede huis met die naam in die straat was: idem dito van Anthony. Daarna kopen ze hier een ruim pand in het huizenblok palend aan de Minderbroedersrui.

Voor Van Dyck is dit wel een zeer belangrijke plek uit familiaal oogpunt.

Zijn vader François, die in de jaren voor zijn dood – 1622 – financieel in disgracie en allicht qua gezondheid erg behoeftig was, kreeg van die kloosterzusters de nodige verpleging. Om een belofte van zijn vader te voldoen en uit eigen dankbaarheid deed Anthony een schilderij cadeau voor hun kloosterkapel. Die ‘Christus aan het kruis’ krijgt daarbij het gezelschap van de ordestichter Dominicus en van Catharina van Siena, de grote vrouwelijke heilige van de orde; je merkt het aan hun zwart en wit habijt.

Je kan het vandaag online zien in de collectie van het KMSKA; om het liefdesoffer van Jezus ook in het gewone leven dichter bij huis herkenbaar maken, staat een vaag silhouet van de Kathedraaltoren op de achtergrond.

Route Noord: volg vanuit de Mutsaardstraat de hoek van de Predikerinnenstraat, vervolg linksaf over het Klapdorp tot rechtsaf de Sint-Paulusstraat. De ingangspoort van de kerk ligt aan nr. 22.